Το επιβλητικό κτήριο 2000 τ.µ. της ΕΣΤΙΑΣ, στην πλατεία Χρυσοστόµου Σµύρνης, αποτελεί ένα κόσµηµα, όχι µόνο του Δήµου Νέας Σµύρνης αλλά ολόκληρης της πόλης των Αθηνών. Ένα κόσµηµα που συµβολίζει τη λαµπρή ιστορία του προσφυγικού κόσµου, για την ολοκλήρωση του οποίου χρειάστηκε σχεδόν µισός αιώνας και η συνδροµή δεκάδων ανθρώπων καθοδηγούµενων από το όραµα του Πάνου Χαλδέζου.
Το οικόπεδο, στο οποίο υψώνεται το Μέγαρο της ΕΣΤΙΑΣ, αρχικά προοριζόταν για την Αστυνοµία. Ωστόσο, το 1938, και κατόπιν εισηγήσεως του Πάνου Χαλδέζου, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Νέας Σµύρνης Θάνος Καρύλλος αποφάσισε να παραχωρήσει την πλήρη κυριότητα στην ΕΣΤΙΑ. Μόλις ένα χρόνο µετά, στις 23 Απριλίου του 1939, πραγµατοποιήθηκε η πρώτη θεµελίωση του Μεγάρου από τον Βασιλιά Γεώργιο Β’. Ωστόσο τα έργα ανέγερσης διεκόπηκαν για παραπάνω από 10 χρόνια λόγω του Β’ Παγκόσµιου Πολέµου, της Κατοχής και στη συνέχεια του Εµφυλίου.
Τελικά στις 12 Ιουνίου του 1955 πραγµατοποιήθηκε, µε µεγάλη επισηµότητα, η τελική θεµελίωση του Μεγάρου µε τη συµβολική τοποθέτηση ενός κουτιού µε χώµα από το Στάδιο του Πανιωνίου Γ.Σ. και του Κοιµητηρίου της Σµύρνης. Το όνειρο απείχε µόλις λίγα χρόνια µέχρι να γίνει πραγµατικότητα.
Για την ανέγερση του περικαλλούς νεοκλασικού ρυθµού Μεγάρου εργάστηκαν αφιλοκερδώς αρχιτέκτονες και πολιτικοί µηχανικοί, όπως ο Βασίλης Ραφτόπουλος και Ιωάννας Μεσκούρης µαζί µε τους Εµµ. Λαζαρίδη και Ιωάννη Παυλίδη. Κεντρική θέση στο Μέγαρο της ΕΣΤΙΑΣ καταλαµβάνει η µεγαλοπρεπής Αίθουσα εκδηλώσεων, τα διακοσµητικά στοιχεία της οποίας ανέλαβε ο σκηνογράφος και διακοσµητής του Εθνικού Θεάτρου Μάριος Αγγελόπουλος. Στο κτήριο της ΕΣΤΙΑΣ Νέας Σµύρνης στεγάζονται, επίσης, τα Μουσεία, η Πινακοθήκη, οι Συλλογές και η Βιβλιοθήκη της, µε σκοπό τη διαφύλαξη και την ανάδειξη κειµηλίων των Μικρασιατικών Πατρίδων, καθώς και οι διοικητικές υπηρεσίες και το εντευκτήριο – κυλικείο για τα Μέλη και τους φίλους της.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η Τοιχογραφία πάνω από την είσοδο του Μεγάρου, που επιµελήθηκε ο διακεκριµένος ζωγράφος Τάκης Παρλαβάντζας. Στην ιστορική τοιχογραφία, συνολικής έκτασης 100 τ.µ., απεικονίζονται σε 11 συνθέσεις τα σηµαντικότερα γεγονότα και πρόσωπα που συνέβαλαν στη δηµιουργία του θαυµαστού πολιτισµού του Ελληνισµού της Ανατολής και της Θράκης, από τη Μυθολογική εποχή έως το δρόµο της προσφυγιάς και το όραµα της επιστροφής.
Εν τέλει τα εγκαίνια του Μεγάρου της ΕΣΤΙΑΣ Νέας Σµύρνης πραγµατοποιήθηκαν µε κάθε επισηµότητα, στις 20 Απριλίου 1975. Χάρη στη µνηµειώδη επιµονή του Πάνου Χαλδέζου, στην αφιλοκερδή εργασία δεκάδων ανθρώπων και στις δωρεές της Πολιτείας, του Δήµου Νέας Σµύρνης και πλήθους Μικρασιατών το όραµα έγινε πραγµατικότητα. Το όραµα ανέγερσης του Μεγαλοπρεπούς Μεγάρου της ΕΣΤΙΑΣ Νέας Σµύρνης, το οποίο σύµφωνα µε τον Μικρασιάτη Ηλία Βενέζη «ακτινοβολεί τη λάµψη των πέρα από το Αιγαίο αλησµόνητων Eλληνικών πατρίδων».
https://estia-ns.gr/gr/estia-neas-smyrnis/megaro#sigProId633b20810b